Daftar di bawah ini adalah kata dalam Bahasa Indonesia dan terjemahannya dalam Bahasa Lamma.[1]
Kosakata dasar
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
abu |
daggung
|
air |
hila
|
akar |
har
|
mengalir |
sai
|
anak |
kokul/wakkal
|
angin |
dageng
|
anjing |
jabbal
|
apa |
nannung
|
api |
ra
|
mengapung |
teri
|
asap |
ara bunna
|
benih |
ing dura
|
berat |
sulla
|
berenang |
tallang
|
beri |
gina
|
jalan |
lama
|
besar |
ora
|
bilamana |
dannitta
|
bintang |
hibbi
|
buah |
hissa
|
bulan |
hul
|
bulu |
ur
|
bunga |
kawang
|
berburu |
galu/ala gallang
|
buruk |
yasa
|
burung |
ral
|
busuk |
bulla
|
cacing |
kautal
|
mencium |
gammi kawang
|
cuci |
laming
|
daging |
ke'e
|
dan |
gaba/gba
|
darah |
wai
|
datang |
talung
|
daun |
waya
|
debu |
daggung/mo bura
|
dekat |
wannang
|
dengan |
gra/kanna gaba
|
dengar |
walapi
|
di dalam |
gaumal me
|
di mana |
tamme
|
di sini |
aim me
|
di situ |
sim me
|
di, pada, ada |
me
|
dingin |
maba
|
berdiri |
nata
|
dorong, tolak |
tumbu
|
dua |
alaku
|
duduk |
mis
|
ekornya |
gaukul
|
empat |
utu
|
engkau |
aing
|
gali |
hannang
|
garam |
ussul
|
garuk |
pasing
|
gemuk, lemak |
kutta
|
gigi |
gussing
|
gigit |
gassi
|
gosok |
toru
|
gunung |
kukka
|
hantam |
gawala'ing
|
hapus |
kaung
|
hati |
taumal
|
hidung |
tammi
|
hidup |
awa
|
hisap |
dikus
|
hijau, mentah |
walaga
|
biru |
walaga-walaga
|
hitam |
ena
|
hitung |
taggang
|
hujan |
haya
|
hutan |
wappang
|
ia/dia |
gaing
|
ibu |
nau
|
ikan |
ke'e/apu
|
ikat |
taddi
|
ini |
sa'i
|
isterinya |
gayu
|
itu |
si'i
|
jahit, tusuk, tikam |
tappang
|
berjalan-jalan |
lama-lama
|
jantung |
takkau
|
jatuh |
baulung/tasing
|
jauh |
uwang
|
kabut |
bunnal
|
kaki |
tauta
|
kami |
ning
|
kita |
ping
|
kamu |
hing/hi‘ing
|
kanan |
jedding
|
karena itu |
si ga'ai aila
|
kata (ber) |
waisang
|
kecil |
kisang
|
berkelahi |
taini
|
kepalaku |
na'ung kul
|
kering |
sisa
|
kiri |
ikkul
|
kotor |
ukkus/kalita
|
kuku |
kusi
|
kulit |
kuli
|
kuning |
bagulli
|
kutu |
hamming
|
lain |
gapaang/gapa ang
|
langit |
gunnang
|
laut |
tawa
|
lebar |
hagara
|
leher |
tebal
|
lelaki |
ammu kalla
|
lempar |
kummar
|
licin |
duba
|
lidah |
talebul
|
lihat |
ginaka
|
lima |
yessing
|
ludah |
male
|
main |
mural
|
makan |
hori/wori
|
malam |
irpatta
|
mata |
taiti
|
matahari/hari |
was
|
mati |
hinna
|
merah |
ia
|
mereka |
ging/gi ing
|
minum |
ba'i
|
mulut |
tai
|
muntah |
hokang/orang
|
nama |
gunnu
|
napas |
hopang
|
nyanyi |
dali
|
orang/manusia |
namai
|
panas |
sinna/sosoli
|
panjang |
lena
|
pasir |
su'ur
|
pegang/bawa |
pinni
|
pendek |
lukka
|
peras |
ding
|
perempuan |
eukaini
|
perut |
toli
|
pikir |
timbar
|
pohon |
uttu
|
potong |
lu'ung
|
punggung |
taukul pus
|
pusarnya |
gatu'al
|
putih |
meka
|
rambutnya |
ga'ung waya
|
rumput |
maggar ilang/ala
|
satu |
nukku/yallu
|
saya |
naing
|
sayap |
gaddur
|
sedikit |
lippa
|
sempit |
kauya
|
semua/semuanya |
hippateni/hippa gateri
|
siang hari |
wastang
|
siapa |
hindari/indari
|
suami/suaminya |
gaimmu/gai ammu
|
tahu |
kalalang
|
tahun |
tunnu
|
tajam |
maggang
|
takut |
pali
|
tali |
korang
|
tanah |
mo
|
tangan |
tattang
|
tarik |
biddi
|
tebal |
dumma
|
telinga |
tauwal
|
takul |
telur
|
terbang |
hillang
|
tertawa |
higalli
|
tetek |
haung
|
tidak |
kauwa
|
tidur |
ti'ang
|
tiga |
tiga
|
tikam |
tappang
|
tipis, dangkal |
hira'a
|
tiup |
puyang
|
tongkat |
lakkang/soru
|
tulang |
ka'al
|
tumpul |
mukka
|
ular, titik |
duang
|
usus |
tas
|
usus kecil |
tas kaini
|
usus besar |
tas ora
|
A. Bagian Tubuh
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
alis mata |
taitigul mayang
|
bagian kuku yang putih |
kusi meka
|
bahu |
tamakar
|
betis |
tautadul
|
bibir |
gelas
|
bulu kemaluan |
gel mayang
|
jenggot/cambang |
gawar mayang
|
bulu mata |
taiti mayang
|
dadanya |
gera
|
dagu |
gawar/tawar
|
dahi |
gassul kul
|
gerahamnya |
gawar aila
|
gigi seri |
gussing aila
|
gigi yang bertumpuk tumbuhnya |
gussing tamar
|
gusi |
gussing ini
|
ibu jari |
kamau ora
|
jari |
si'a
|
jari manis |
gattang me (si 'a)
|
jari tengah |
tawagang wala (si'a)
|
jari tunjuk |
hussul illi
|
kelingking |
elkaing
|
kemaluan laki-laki |
geltakul/gelbola
|
kemaluan wanita |
gelissa
|
keringat |
sussul
|
kerongkongan |
gaullau
|
ketiak |
galal
|
kumis |
gammi mayang
|
langit-langit |
gadugung
|
lengan |
grol
|
mata kaki |
gauta haging
|
ompong |
gussing putta
|
otak |
kuna
|
paha |
tappus
|
pantat |
tes
|
paru-paru |
garura
|
pelipis |
taitigul
|
pergelangan tangan |
tattang gebal
|
pinggang |
tasakkang
|
pipi |
tawar
|
pundaknya |
gamakar
|
rusuk |
kata
|
siku |
tattang taugang
|
jari telunjuk |
hussul illi
|
tengkuk/kuduk |
taumaggul
|
tubuh/badan |
tabuka
|
tulang kering |
gauta blabul
|
tumit |
baigammur
|
ubun-ubun |
blaballi
|
urat/akar |
har
|
B. Kata Ganti, Sapaan, dan Acuan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
kami/berdua |
nelaku
|
kami/bertiga |
nustiga
|
kita |
ping
|
laki-laki |
ammu kalla
|
panggilan untuk anak laki-laki kecil |
kisang/wakkal
|
panggilan untuk gadis kecil |
eu kisang
|
panggilan untuk gadis remaja |
eu kaini
|
panggilan untuk lelaki remaja |
buggi kaini
|
panggilan untuk lelaki tua |
wenang
|
panggilan untuk wanita tua |
kuba
|
yang mana |
tega/gaing ba ta
|
C. Sistem Kekerabatan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
abang |
nikkar
|
abang dari istri |
ni'ar
|
abang dari ibu |
nidasi
|
abangnya ayah |
niba idama
|
adik saya |
nekul
|
kakak perempuan |
naipang/ni'al
|
kakek |
natal
|
menantu |
nairas
|
mertua |
nidasi kuba/nidasi wenang
|
nenek |
kuba
|
orang tua kakek/nenek |
natal
|
D. Kehidupan Desa dan Masyarakat
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
arisan |
tawang moring
|
bertunangan |
ira birang
|
kawin, bersuami/beristri |
ammu gra/mannal gra
|
keluarga batih |
laing nukku
|
kepala kampung |
abbang wenang
|
kepala suku |
laing namal/idama wala
|
kerja bakti |
taumal nukku kariang
|
ketua adat |
abbang madda
|
khitanan/sunat |
sallang
|
lahir |
gawang baulung
|
melahirkan |
baiwaring
|
mengandung |
sulla gra
|
menguburkan |
pammung
|
meninggal |
inna
|
ke bulan |
hul jel
|
pamong desa |
pamong desa
|
kepala desa |
wenang desa
|
pesuruh desa |
gatikang wala
|
kebun milik desa |
desa bunni
|
warga yang mendapat sawah |
bunni gi'i rasa
|
E. Rumah dan Bagian-Bagiannya
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
atap |
waing
|
bubungan |
bala ga'ung
|
dapur |
mel ara laggung ga'ai
|
dinding bambu |
mali mel pagar
|
dinding tembok |
bual bala
|
gereja |
gria
|
gudang |
kebang
|
pondok |
merang
|
halaman |
horu buka
|
jendela |
gendela
|
kamar |
bukkus
|
kandang |
rapa
|
kandang ayam |
saku rapa
|
kandang kambing |
kai rapa
|
kandang kerbau |
karbong rapa
|
kandang kuda |
kuda rapa
|
kandang perkutut |
wallu rapa
|
kandang sapi |
sapi rapa
|
kuda-kuda |
sipal
|
lumbung |
lappo
|
masjid |
langgar
|
pagar |
pagar
|
palang dada |
bala gera
|
para-para |
yera kasa
|
pembuangan sampah |
butung kutti genung
|
pintu |
waju
|
pusaka |
nannung mauwa
|
ruang depan |
muka
|
ruang tengah |
bukkus tawagang
|
rumah |
bala
|
rumah adat |
kabi
|
rumah ibadat adat |
bala wang pallul
|
serambi |
hadda haila
|
serambi samping |
tugauwang
|
tangga |
depang
|
tempat |
genung
|
tempat barang di atas tungku, loteng |
kalela
|
tempat tungku |
tuttu genung
|
tiang |
gauta
|
tungku |
tuttu
|
F. Peralatan dan Perlengkapan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
alu |
watu
|
bakul |
barang
|
bakul kecil |
barang kisang
|
balai-balai |
mali lippi
|
bantal, papan iris |
lukku
|
bubu |
happal
|
busur |
hummas
|
buyung |
basung
|
cangkir, gelas |
tekul
|
cangkul |
mombaling
|
cangkul kecil |
mombahng kisang
|
centong |
je'eu
|
perang |
jeu
|
cobe |
panau
|
dayung, gosok |
toru
|
dayung (ber) |
toru using
|
garu |
karasi
|
garuk |
pasing
|
gergaji |
horo
|
golok, parang |
peda
|
jala besar |
pukal
|
jala kecil |
sar
|
jarum |
sindi
|
jerat |
korang aulung
|
kail, mata kail |
kawil
|
kapak |
baling
|
keranjang |
hoing
|
kipas |
ei
|
layar |
lel
|
lesung |
mussi
|
nyiru |
kali
|
nyiru besar |
kali ora
|
pahat |
labi
|
panah |
ditti
|
pancing |
manegi muggung
|
pedupaan |
ir pallul
|
pemukul |
panana
|
penggerus |
je'u
|
perahu |
ai
|
perisai |
kalilimamma
|
periuk |
la
|
piring |
pinggal
|
pisau |
sila
|
ranjau |
tula
|
rumah tenun |
bala mel seng sinnang
|
sampan |
ai kisang
|
selimut |
noang
|
sendok |
suru
|
suling |
silung
|
sumpit |
kupussa
|
tali pancing |
manegi
|
tempat beras |
blangsi
|
tempat beras |
sopa
|
tempat ikan |
suki
|
tempayan |
kumba
|
tikar |
bis
|
timba |
issing
|
tombak |
kabbi
|
wadah |
genung
|
wajan |
tawali
|
G. Makanan dan Minuman
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
abon |
ke'e bura sisa
|
arak |
to tukka
|
bubur |
pori
|
cuka, asam |
lila
|
dendeng |
ke'e sakki
|
jagung |
battal
|
jeruk |
muri
|
kacang |
lai
|
kerak |
laga'i
|
ketupat |
ullas
|
kue |
susur
|
lauk-pauk |
uttang waya-issa
|
lemang |
tul
|
lontong |
martul
|
madu |
taang wani
|
makanan |
nang
|
mangga |
bess
|
marus |
marubaga
|
minum |
ba'i
|
nangka |
tong
|
nasi |
nang
|
nasi basi |
nang kaa
|
nasi belum matang |
nang anaaung walaga
|
nasi kukus |
nang noming
|
nenas |
bara maggul
|
rujak |
rujak
|
rujak sambal |
rujak luar
|
sagu |
battal bura
|
sambal |
luar
|
sayur |
uttangwaya
|
serabi |
bloli i'ang
|
tapai |
ko dala
|
tapai singkong |
ko rawang
|
tuak |
to
|
ubi |
ko
|
H. Tanaman Halaman dan Pepohonan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
alang-alang |
asul
|
alang-alang |
tu
|
bambu |
mali
|
batang |
buka
|
bawang |
bawang
|
belimbing |
sarangbeli
|
bengkuang |
dama
|
pucuk |
dura
|
benih (bibit) |
ing dura
|
beras |
mar ubaga
|
beringin |
kra ora
|
bulu |
ur
|
bunga |
kawang
|
cabai |
kasili ora
|
cabang |
koyal
|
enau |
nau
|
halia (jahe) |
dawa kaini
|
jagung |
battal
|
jambu air |
ila uttu
|
jambu mente |
bes ka'a ges aulung
|
kacang |
lai
|
kacang panjang |
lai uttang
|
kacang tanah |
lai mome
|
kapuk |
bina
|
kedondong |
munna
|
kelapa |
wata
|
ketimun |
losi
|
kunyit |
bu'a
|
labu |
ba'as
|
lengkuas |
dawa ora
|
lontar |
10
|
mandalika (sirsak |
nona
|
padi |
mar
|
pandan |
wakking
|
paria/pare |
paing
|
pepaya |
uttu maggul
|
pering (bambu pering) |
subala
|
petung (bambu besar) |
pitung
|
pisang |
maggul
|
pohon |
uttu aila
|
ranting |
koyal kaini
|
rotan |
de
|
rotan kecil |
lawal
|
rumput |
maggar ilang
|
sawi |
bagong
|
seladah (sejenis sawi) |
uyang bagong
|
tebu |
huba
|
terung |
bolang
|
tuba |
dai
|
turi |
hu'ul
|
ubi jalar |
ko lema
|
ubi kayu |
ko uttu
|
waru |
ol
|
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
anak angsa |
bebe wakkal
|
anak anjing |
jabbal wakkal
|
anak ayam |
seku wakkal
|
anak domba |
lumba wakkal
|
anak ikan gabus |
ke'e biri wakkal
|
anak kambing |
kai wakkal
|
anak kerbau kecil |
karbong wakkal kisang
|
anak kerbau tanggung |
karbong wakkal sikkal
|
anak kucing |
kamau wakkal
|
anak kuda |
kuda wakkal
|
anak sapi |
sapi wakkal
|
ayam |
seku
|
angsa |
kabeang ora
|
bangau |
kabeang
|
ayam betina dewasa |
seku panawa
|
ayam betina tanggung |
seku maselang
|
ayam jantan dewasa |
seku trangkaila ora
|
ayam jantan tanggung |
seku trangkaila
|
babi |
bai
|
babi rusa |
bai lus
|
belibis |
takong illang
|
belut |
kaimal
|
beo |
bai ral
|
biawak |
kala iddis
|
buaya |
bagai
|
burung hantu |
hu i
|
capung |
tebubung
|
cecak |
takong
|
cumi-cumi |
pauli
|
domba |
lumba
|
elang |
allang
|
gurita |
harangboli
|
ikan gabus |
hapi biri
|
ikan hiu |
subbul
|
ikan lele |
hapu do
|
ikan mas |
atawal
|
ikan pari |
par
|
kala (kalajengking) |
par
|
kambing |
kai
|
kepiting |
tabbul
|
kepompong |
kapa
|
kera |
lekiraku
|
kerbau |
karbong
|
kesturi (sejenis tikus) |
haul
|
ketam batu |
kera tabbul
|
ketilang |
buleli
|
kodok |
lake pappu
|
kucing |
kamau
|
kuda |
kuda
|
kupu-kupu |
laubbar
|
kura-kura/bulus |
yekkau
|
kutu |
hamming
|
laba-laba |
karlabbang
|
lalat |
hubbul
|
lalat besar |
hubbul walaga-walaga
|
lebah |
ta ang
|
lutung/kera hitam |
lekiraku ena
|
burung dara/merpati |
baggur
|
musang |
lau
|
nyamuk |
issing
|
penyu |
lilung
|
wallu |
perkutut
|
pipit |
alu kaini
|
rusa |
lus
|
sapi |
sapi
|
semut |
kri
|
serangga |
kul suppung
|
tanduk |
gadiggal
|
telur kutu |
ledding
|
tikus |
dul
|
tikus besar |
dul ora
|
tikus kecil |
dul malkalang
|
tokek |
takke
|
tuma/kutu pakaian |
oi
|
tuna ikan tongkol) |
sare
|
udang |
au jabbal
|
udang gajah |
silapu
|
ular hijau |
duang serangsigal
|
ular sawah |
taggo
|
ular |
kul
|
J. Musim, Keadaan Alam, Benda Alam, dan Arah
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
anak sungai |
salu koyal
|
arang |
ra aliggal
|
arus |
yeing
|
atas |
taggang
|
banjir |
yati
|
bara |
ra mel aliggal
|
barat |
was baulung
|
bawah |
muang
|
besi |
laung
|
bintang jatuh, meteor |
hibbi baulung
|
bintang kejora |
hibbi ora
|
bintang kejora |
par
|
bintang tujuh |
haut hibbi
|
bintang weluku |
mauwas hibbi
|
bintang pari |
par
|
bukit |
mugang
|
bulan |
hul
|
bulan purnama |
hul barang
|
bulan sabit |
hul kulakul
|
darat |
dani
|
datar |
bi'ang
|
dinihari |
ir mekang yang
|
dusun, kampung |
habbang
|
emas |
mas
|
embun |
ma'ul
|
fajar |
was gaisili asuyang
|
gerhana |
hul inna/was inna
|
gerimis |
aya king kini
|
guntur |
gul
|
hangat |
sinna
|
hari |
was
|
hari sekitar pukul 10 malam |
ung lingga
|
hari sekitar pukul 12 siang |
was bi'ang me
|
hujan panas |
was aya
|
hujan angin |
aya ribus
|
hutan belantara |
motta
|
jurang |
tuma
|
kayu |
uttu
|
kilat |
ir mi'ar
|
kota |
bender
|
ladang, kebun |
bunni
|
landai, pantai |
hoang
|
lembah |
mui
|
lereng |
along wang
|
lubuk |
taumal me
|
mata air |
ila gaiti
|
matahari condong ke barat |
was airing
|
matahari sepenggalah |
was moang
|
mendung |
ir mallung
|
muara sungai |
salu gai
|
musim hujan |
aya bukang/ir kulakui
|
musim panas, musim kemarau |
ir sisa/o'mme
|
musim peralihan hujan ke panas |
omme ga'igga
|
musim peralihan panas ke hujan |
ir kulakul ga'igga
|
ombak |
bo
|
padang |
daru gaumal
|
padang alang-alang |
hasul gaumal
|
pagi |
wana
|
pagi buta |
wana ir lekang yang
|
pantai |
hoang
|
pelangi |
sisa ilang
|
perak |
perek
|
punggung gunung |
kukka gauru
|
puting beliung |
yakkur apurang
|
sawah |
bunni
|
sawah tadah hujan |
o bunni
|
sejuk |
damaya
|
selatan |
batta wang
|
senja |
ir damaya
|
senja buta |
ir gaumal kaini-kaini
|
sore |
nangmabung
|
tanjung |
mugang kasyallu
|
tebing |
ir paka
|
teluk |
kaissing
|
tengah hari |
was bi'ang me
|
tepian |
galiling wang
|
terjal |
gassul
|
timur |
was butang
|
utara |
talelang wang
|
K. Penyakit dan Pengobatan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
batuk |
kari
|
batuk kering |
kari sisa
|
belek, sakit mata |
kaang
|
bengek, asma |
hopang butang gaung
|
berkunang-kunang |
ir gawang patta
|
bisu |
gaumal huma
|
bisul |
tullas
|
burut, hernia |
gaiti kaang
|
busung |
bittar ora
|
buta |
baddang
|
congek, telinga bernanah |
gauwal munggur
|
demam |
gawannang
|
demam panas |
gawannang sosoli
|
disentri, berak darah |
waingaitang
|
encok |
ka'al tukka
|
gondok |
gaullau walla
|
kejang urat leher |
gebal har abili
|
kudis |
bai kattur
|
kurap |
barai
|
luka |
bas
|
mencret, diare |
pussur
|
mulas |
tamadding
|
nanah |
muggur
|
obat |
maggar
|
panu |
lala
|
pingsan |
damassa
|
pusing |
ir gara alaku-alaku
|
rabun |
gaiti wawang
|
rabun ayam |
seku gaiti
|
sakit perut |
toli tukka
|
selesma |
kuka galoa
|
sembuh |
mabagga
|
tuli |
kullu
|
mengobati |
grasela
|
L. Perangai, Kata Sifat, dan Warna
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
angkuh |
awang ora pinni
|
asam |
lila
|
bagus, baik |
akku
|
bengkok |
kaila
|
berani |
muddi
|
berbulu |
mayang gra
|
bersih |
lera
|
bijaksana |
ir kalalang
|
kehitam-hitaman |
awang end-ena
|
bodoh |
ir patang
|
boros |
attang gesbaka
|
botak |
a'ung pinggal
|
buta |
baddang
|
cekatan |
gakkar dela
|
cepat |
dela
|
cerdas |
teba ir kalalang
|
coklat |
iang
|
dungu |
tuggi
|
gampang, tidak sulit |
gara kamattang kauwa
|
gelap |
patta
|
gemuk |
kutta
|
halus |
bura
|
harum |
manema
|
haus |
sisang
|
hemat |
attang sakka
|
kaku |
hisang-hisang kauwa
|
kasar |
gina ikkar
|
kaya |
lulla
|
orang kaya |
hippa gateni wang
|
kelabu |
daggung-daggung
|
kembung |
ong
|
kempis |
bata
|
kikir |
kiki
|
kuat |
muddi
|
kurus |
kena
|
lama |
plamal
|
lambat |
ama'u
|
lemah |
damassa
|
lebar |
hagara
|
malu |
maniyang
|
manis |
wani
|
manjur |
gaposing
|
marah |
arungga
|
merah hati |
gaumal ia
|
merah jambu |
jambu ia
|
miring |
talelang
|
miskin |
kauwa ginasing
|
muda |
buggi
|
mudah bangun |
isang-isang tipping
|
oranye, jingga |
awang ia-ia
|
pahit |
kaminna
|
pangkal |
aila
|
pemalas |
gakkar massa
|
pemalu |
gasa pali
|
pemarah |
arugga tena
|
pemberani |
matola/muddi tubang
|
pemurah, rendah hati |
gakallul muang
|
perajuk |
gapuli
|
peramah |
gaumal damaya
|
pinggir |
galiling
|
pintar |
ir kalalang
|
rajin |
gaumal dela
|
rakus |
wang hondar
|
ramah |
damaya
|
rendah |
muang
|
ringan |
delang
|
sabar |
gawalang
|
sakit |
tukka
|
sakti |
lamuli
|
salah |
bikkang
|
sehat |
maba
|
sulit |
gara kamattang
|
takut (pada benturan fisik) |
pali
|
pada suasana |
gasapali
|
tegak |
deka
|
tenang |
sulama
|
tengah |
tawagang
|
terang |
deli
|
terkejut |
hundar
|
tidak adil |
mita kauwa
|
M. Mata Pencaharian
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
buruh tani, petani |
harang
|
derep/buruh penuai padi |
namal marla'i
|
dukun |
laborung
|
dukun bayi |
kuba wala
|
dukun sunat |
imang
|
gembala |
gaparing
|
kuli |
gatikang wala, tabang
|
petani |
bunni pinni
|
nelayan |
oang wala
|
pandai besi |
laung duang wala
|
pandai emas |
mas giddi wala
|
pawang binatang |
ir giyaning
|
pelawak |
lea-lea wala
|
pembuat barang tembaga |
ullawang duang wala
|
pembuat gerabah |
la giddi wala
|
pemburu bertombak |
kabbi gra wala
|
penyumpit |
kupussa
|
tukang |
beng
|
algojo |
kabbukai
|
pegawai, guru |
tuang
|
pedagang |
oring wala
|
berjiwa seni/seniman |
gattang beng
|
penyanyi |
dali wala
|
tidak buta |
baddang kauwa
|
tidak malu |
maniang kauwa
|
tidak tahu malu |
maniang patang
|
tidak sabar |
gawalang kauwa
|
tinggi, hitung |
taggang
|
ujung |
tubba
|
usang |
kassa
|
N. Pakaian dan Perhiasan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
anting-anting |
ullawang
|
baju |
kandu
|
benang, kapas |
kappas
|
benang tenun |
kappas biddi
|
cawat |
hujul issing
|
celana dalam |
deku gaurnal ga'ai
|
celana panjang |
deku gauta tena
|
celana pendek |
deku gauta tukka
|
cincin |
killa
|
gelang |
salaka
|
ikat kepala |
laka
|
jarum |
sindi
|
kain batik |
salenda
|
kalung |
bawa
|
kopiah |
songko
|
kutang |
kutang
|
lilin |
taang ga'ung
|
nila |
to wani
|
sabuk |
sapukuli
|
sarung (untuk laki-laki) |
nuang
|
sarung (untuk perempuan) |
seng
|
selendang |
watola
|
sepatu |
lo
|
singlet |
kandu kutang
|
subang |
ulawang ora
|
terompah |
lo gauta taggang
|
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
gasing |
kotung
|
gundu/kelereng |
kalering
|
pencak silat |
kontau
|
layangan |
layang-layang
|
jitak/mengetuk kepala dengan buku jari |
dii (ga'ung kul dii)
|
jongkok |
lukkung
|
junjung |
diggang
|
kelahi (ber) |
laini
|
kencing |
letang
|
kulum |
ummu
|
kunyah |
sia
|
ladang (ber) |
bunni magaddi
|
larang |
sapan
|
larang (me) |
wang sapang
|
lari |
biring
|
lari-lari kecil |
biring lama
|
lepas |
gitanang
|
letakkan |
maiyang
|
letus (me) |
asuyang
|
lirik |
aitiges wang saukang
|
lotot (me) |
gasisi
|
mata melotot |
aiti gasisi
|
ludah |
male
|
meludah |
mala tuppung
|
lupa |
aumal patang
|
mandi |
aulang
|
mimpi (ber) |
ippal
|
muntah |
hokang
|
naik, panjat |
butang
|
nyala (me) |
gulang, galebu, deli
|
nyenyak |
kuragamayang
|
panah |
ditti
|
panggil |
kaulang
|
pejamkan mata |
aiti pammung
|
peluk |
kudding
|
pergi |
yel jel
|
picingkan mata |
aiti kurkusing
|
pikul |
waddang
|
P. Gerak dan Kerja
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
ambil |
aggi
|
angkat (me) |
using
|
asuh (me) |
griang
|
ayun |
gaboyang
|
baca |
basa
|
bangun |
tipping
|
berak |
aitang
|
bopong |
dalasi
|
buai, hati-hati |
gapetang
|
buang |
kutti
|
bujuk |
garori/gaumal birang
|
buka |
taring
|
congak (me), hitung |
taggang
|
delik (me) |
gasising
|
didik (me) |
gatala'i
|
dukung (me) |
mel using
|
gandeng |
awang kaing
|
gantung |
haulung
|
gendong |
using
|
genggam |
paruning
|
henti (ber) |
gitanang
|
hirup |
gnising
|
hitung (dalam hati) |
aumal taggang
|
igau (meng) |
mappu
|
ingat |
aumal yama
|
injak |
tangnata
|
intai |
tang saukang
|
jilat |
illi
|
main galah (galah asing) |
kuliling
|
kalubas |
panahan
|
sepak bola |
bal sepa
|
bola voli |
bal gu'a
|
pintal (me) |
galewa
|
potong |
lu'ung
|
pukul |
gakkaung
|
putus |
sekang
|
raba |
tampinni
|
rangkul |
gawannung
|
sandar |
doling
|
selam |
kullung
|
senandung (ber) |
amur
|
sentuh |
attang gauwang
|
sila (ber) |
pukkimis
|
sila sebelah kaki |
auta atang maiyang
|
simpan |
gasa ma'ing
|
simpun (ber) |
auta ukka wang mis
|
suap (me) |
gasi/gai mallang
|
suruh |
gatikang
|
susui (me) |
aung gina
|
tanam |
garung
|
tangis (me) |
alli
|
telan |
mukkung
|
telungkup |
yaumang
|
tendang |
sepak
|
tenggelam |
dimming
|
tenun (me) |
sinnang
|
terbit |
dagar
|
teriak |
kai
|
terima |
aggi
|
tidurkan (me) |
gapilang
|
tinju |
sadu
|
tulis |
kabaita
|
tunjuk |
tubang
|
turun |
sa'ung
|
tusuk |
tappang
|
urut |
luggi
|
usap |
kaung
|
Q. Kata Bilangan
sunting
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
delapan |
beltiga
|
delapan belas |
kalnukku wal beltiga
|
delapan puluh |
kalbeltiga
|
dua belas |
kalnuku wal alaku
|
dua puluh |
kal alaku
|
dua puluh lima |
kal alaku wal yassing
|
empat belas |
kal nukku wal utu
|
empat puluh |
kal utu
|
enam |
isnakkung
|
enam belas |
kal nukku wal isnakkung
|
enam puluh |
kal isnakkung
|
kerdelapan |
mel beltiga
|
kedua |
mel alaku
|
kedua belas |
mel kal nukku wal alaku
|
kedua puluh |
mel kal alaku
|
kedua puluh satu |
mel kal alaku wal nukku
|
keempat |
mel utu
|
keenam |
mel isnakkung
|
kelima |
mel yassing
|
kelima belas |
mel kalnukku wali yassing
|
kesatu |
mel nukku
|
kesebelas |
mel kalnukku wal nukku
|
kesembilan |
mel nukku tannang
|
kesembilan belas |
mel kalnukku wal nukku tannang
|
kesepuluh |
mel kalnukku
|
keseratus |
mel ratu
|
keseribu |
mel ribu
|
ketiga |
mel tiga
|
ketujuh |
mel beltelaku
|
lima belas |
kal nukku wal yassing
|
lima puluh |
kal yassing
|
lima ribu |
ribu yassing
|
ratus |
ratu
|
ribu |
ribu
|
sebelas |
kal nukku wal nukku
|
sedikit |
lippa
|
sembilan |
nukku tannang
|
sembilan belas |
nukku tannang wal nukku tannang
|
sembilan puluh |
kal nukku tannang
|
sepuluh |
kal nukku
|
sepuluh ribu |
ribu kal nukku
|
seratus |
ratu yallu
|
lima ratus lima puluh |
ratu kal yassing wal yassing
|
seratus ribu |
sallaka yallu
|
seratus sepuluh |
ratu kal nukku
|
seribu |
ribu yallu
|
tiga belas |
kal nukku wal tiga
|
tiga puluh |
kal tiga
|
tiga puluh lima |
kal tiga wal yassing
|
tujuh |
beltalaku
|
tujuh belas |
kal nukku wal beltalaku
|
tujuh puluh |
kal beltalaku
|
Bahasa Indonesia |
Bahasa Lamma
|
akan |
baka
|
atau |
e kauwa
|
belum |
ana anung/ana aung
|
besok/sehari sesudah hari ini |
dalla
|
dahulu |
tulang me
|
dari |
tamme/tagame
|
di luar |
horu wang
|
di sana |
sipomme
|
hari ini |
ana was sai
|
jarang |
lala
|
kadang-kadang |
jel-jel ta
|
kemarin/sehari sebelum hari ini |
malaggung
|
kepada |
gina ga'ai
|
lusa/dua hari sesudah ini) |
tialaku
|
pernah |
grataddang ga
|
sedang |
ana anung
|
sekarang |
saiga/ana
|
selalu |
gra gasaru
|
seringkali |
jel-jel gatta
|
sudah |
kanna
|
supaya |
sitta
|
tadi |
anamme
|
tetapi |
a goba
|
tiba-tiba |
gana patang
|
- ↑ Nitbani, Semuel H.; Jeladu Kosmas; Sisila Wona; Hilda Naley. 2001. Struktur Bahasa Lamma. Jakarta: Pusat Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional. 149pp.